PIV-Bulletin 2012-5, ”De context van vliegen, mieren, en muggen”

Van de redactie … – ”De context van vliegen, mieren, en muggen”

Een bericht tijdens een radiojournaal, ergens onderweg in de auto naar een huisbezoek, eind april 2012: “Haagse juwelier doodgeschoten tijdens roofoverval”. In de daarop volgende dagen wordt uit de aanvullende berichtenstroom duidelijk dat het gaat om twee overvallers die pas negentien jaar oud zijn. De wanhopige moeder van een van de daders huilt in een omroepmicrofoon dat zij absoluut niet begrijpt hoe haar zoon tot die daad is gekomen. In haar wanhoop en verdriet geeft zij een indrukwekkende opsomming van de deugden van haar zoon, een gevoelige en lieve jongen die geen vlieg kwaad zou doen. Een dag later koppen de kranten een andere kant van het verhaal: de jongens zouden zich al jarenlang begeven in het criminele circuit. Vaak gestrafte veelplegers, echter al die straffen en gedwongen opvoedkundige ondersteuning hebben de moord op de 42-jarige juwelier Ruud Stratmann helaas niet kunnen voorkomen. Buurtbewoners plaatsen het verhaal binnen de context van de problematiek van de achterstandswijk en falend overheidsbeleid. Dankzij de media mag iedereen er zijn mening over geven, ook de leeftijdgenoot uit dezelfde buurt, die het eigenlijk maar dom vindt van die juwelier, dat hij niet gewoon de buit meegaf aan de overvallers. “Dan vraag je erom om te worden neergeschoten”. Een dergelijk voorval bewijst maar weer dat voor de media de content voorop staat en voor “De Waarheid” de context. Hoe begrijpelijk eendimensionaal kan de door liefde, schaamte en verdriet gekleurde perceptie van een moeder zijn, hoe complex wordt het vraagstuk van schuld en boete als je de context tracht te analyseren.

Medio mei schalt opnieuw de nodige opschudding vanuit de luidsprekers van mijn auto. Dit keer omdat de Hoge Raad het zomaar goed vindt dat een gezagsgetrouwe politieambtenaar in functie voor mierenneuker wordt uitgemaakt. Bij velen ontstond naar aanleiding van dit arrest – HR 8 mei 2012, LJN BV9188 – in eerste instantie het beeld van een wat al te ijverige diender, die een nog halfvol bierblikje afpakte van een willekeurige voorbijganger, “omdat de ter plaatse geldende regels dat nou eenmaal voorschreven”. Nou, zo’n ambtenaar mag natuurlijk gerust een mierenneuker genoemd worden! Uit latere berichtgeving werd duidelijk dat de pleger een nogal indrukwekkend verleden had qua openbare ordeverstoring en dat het voor de plaatselijke politie geen op zichzelf staand incident was. Gelukkig bleek de Hoge Raad ook helemaal geen vrijbrief voor belediging te hebben gegeven. Het hof moet van de Hoge Raad opnieuw onderzoeken of de context waarbinnen het woord mierenneuker is gebezigd, in dit geval beledigend is geweest. In sommige gevallen zal dus de zich gedupeerd voelende consument niet alleen zijn bier, maar ook zijn woorden moeten inslikken, soms zal een zich beledigd voelende agent in het stof moeten bijten. Waar mieren zijn, is hoop, dat is een feit.

Om het opschuiven van het maatschappelijk besef van normen en waarden te onderstrepen, zingt good old Corry Konings ondertussen samen met The New Kids op de autoradio over dezelfde bezigheden die aan de hierboven besproken miertjes worden toegedicht. “Nooit meer werken” zingt Corry ook nog, dat zal het nijvere mierenvolk vast niet leuk vinden. Ik schakel over naar 3FM, waar Alabama Shakes de luisteraars een hart onder de riem steekt met een welgemeend “Hold on!” Rauwe blues, recht uit het hart van een rastalent dat een jaar geleden nog postbezorgster was in een krimpende markt. Een schoolvoorbeeld van jezelf succesvol re-integreren.

Tussen al dit soort radiogeweld door, doet een letselschaderegelaar verder gewoon zijn werk. Op de koffie bij mensen die door de schuld van een ander in de problemen zijn geraakt. De visie op de schade veroorzakende gebeurtenis en op de gevolgen daarvan komt op tafel. In een goed gesprek, waarin op gepaste wijze afstand kan worden genomen van archetypen, valt alles wel op zijn plaats, zo blijkt doorgaans. Binnen de relevante feiten en omstandigheden van het geval, binnen de totale context, ligt de wederzijds aanvaardbare oplossing. Muggenziften daar houden we niet van, noch de verzekeraar noch het slachtoffer. Daar zijn we het over eens.

Armand Blondeel, voorzitter Redactieraad PIV-Bulletin