PIV-Bulletin 2012-5, 4e Raasveld Symposium – 9e PIV Letselplaza – Supportbeurs

4e Raasveld Symposium – 9e PIV Letselplaza – Supportbeurs – Drie-in-de-pan …

Raasveld Symposium 2012

Op 10 mei 2012 werd in de Jaarbeurs in Utrecht het alweer 4e symposium van Raasveld Expertise gehouden. De dag stond in het teken van Maximaal Functioneren. De opzet van het symposium was een drieluik; onder het ochtendvoorzitterschap van Theo Kremer hielden twee wetenschappers een lezing en maakte een ervaringsdeskundige de deelnemers in ieder geval een beetje tot ervaringsdeskundige.

Maximaal Functioneren

Schadebeperkingsplicht aansprakelijke partij? – prof. mr. S.D. Lindenbergh

Kent het Nederlandse recht een herstelplicht voor de aansprakelijke? Die vraag stond centraal in de bijdrage van Lindenbergh. Hoewel volgens de wet (art. 6:162 jo 6:103 BW) schade in geld moet worden vergoed, zorgt de concentratie op geld voor negatieve prikkels. De aansprakelijke blijft buiten schot, de verzekeraar zit op de haverkist, de belangenbehartiger schrijft met een vork en de benadeelde wordt beloond voor zijn ziekte. De reis van Lindenbergh voerde ons van de oude Romeinen met het credo “Oog om oog, tand om tand” naar een keuzemogelijkheid in 450 v. Chr.: vergelding of afkoop in geld. Het huidige recht beperkt de aanspraak in art. 6:162 BW tot het laatste.

 Nu is voorkomen beter dan herstellen, maar herstellen is stellig beter dan vergoeden. Voorkoming krijgt onder meer vorm via de schadebeperkingsplicht, zowel die van de benadeelde als die van de aansprakelijke. Aan de schadebeperkingsplicht van de benadeelde mogen geen al te hoge eisen worden gesteld. De schadebeperkingsplicht van de aansprakelijke is echter onderbelicht. Aan de hand van rechtspraak liet Lindenbergh zien hoe, als het gaat om -letsel, herstel eigenlijk de beste vorm van schadebeperking is en dat er ook veel voor is te zeggen het debat over vergoeding vóór te zijn. Het moet natuurlijk niet de aansprakelijke zijn die de wond van de gekwetste dichtnaait, maar als het gaat om faciliteren van herstel zijn er beslist mogelijkheden. Waaraan kan worden gedacht? Zorg voor betere informatieverschaffing, openheid, empowerment ontzorgen, contact, communiceer alsof het om je moeder gaat, maar vergeet ook niet te betalen als daar gewoon aanleiding voor bestaat. Lindenbergh hoopt met deze benaderingswijze een stap verder in onze beschaving te kunnen zetten.

Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) – dr. J.H. Houtveen (psychofysioloog)

De oorzaken van SOLK kunnen divers zijn: een trauma, een (infectie)ziekte, een operatie, een relatieconflict met de werkgever of partner etc. De weerbaarheid van het brein is de spreekwoordelijke emmer. Een overgelopen emmer (een ontregeling in de hersenen waardoor je meer pijn en moeheid voelt) kan worden veroorzaakt door verschillende soorten ‘stressdruppels’.

SOLK zijn een complexe aangelegenheid, waarover de geleerden en/of patiënten grofweg in twee kampen zijn verdeeld. Aan de ene kant staan de biomedisch georiënteerden, die menen dat de klachten een lichamelijke (biologische) oorzaak hebben en aan de andere kant staan de psychosociaal georiënteerden, die menen dat het in de kern gaat om een psychische aandoening.

De eerste groep stelt dat de afwijking in theorie in het lichaam meetbaar moet zijn, terwijl de tweede groep beweert dat de oorzaak van de klachten “tussen de oren” zit. Dit onderscheid wordt het dualistisch denken genoemd.

Houtveen meent dat beide kampen (on)gelijk hebben, althans dat bij elke aandoening – en dus ook bij SOLK – biologische, psychische en sociale mechanismen een rol spelen bij het ontstaan of in stand houden van de klachten. Beide visies zijn tegelijk waar. Welbeschouwd zijn psychische afwijkingen eveneens te duiden als fysieke afwijkingen. Het gaat immers om een – mogelijk door ziekte, trauma of stressvolle gebeurtenis uitgelokte stressgerelateerde – ontregeling van het brein. Dit brein is wel degelijk een fysiek en zelfs onmisbaar orgaan.

Met dualistisch denken benadert men de problematiek steeds slechts vanuit het eigen gezichtspunt, waardoor het geen oplossing kan zijn voor het complexe biopsychosociale probleem.

Het karakter (de persoonlijkheid) is een deels genetische en deels aangeleerde factor die de gevoeligheid voor SOLK beïnvloed. Personen die neigen tot veel negatieve emoties scoren hoger op medisch onverklaarbare klachten. Emoties, gedachten en gedrag kunnen dit soort klachten zowel versterken als bagatelliseren (de invloed van klachtgerelateerde overtuigingen blijkt onder andere uit onderzoek naar het stralingseffect bij het gebruik van mobile telefoons).

Indien de oorzaak van de klachten niet kan worden gevonden of er simpelweg niets meer aan kan worden gedaan, is het zinvoller de behandeling te richten op het leren omgaan met de klachten dan we het zich richten op de factoren die de klachten en beperkingen in stand houden. Psychologische behandeling (zoals cognitieve gedragstherapie) kan uitkomst bieden.

De restverschijnselen na een ernstige ziekte, trauma of stressvolle gebeurtenis zijn volgens de hersenwetenschappen verklaarbaar vanuit de veronderstelling dat dezelfde prikkels daarna sterker verwerkt worden dan ervoor. Dit is niet strijdig met de psychologische theorieën, je kijkt gewoon met een andere bril op naar dezelfde processen. Er zou dus naar een methode gezocht moeten worden waarmee het brein als het ware ‘gereset’ kan worden naar de situatie van voor de ziekte of ongeval. Dit lukt slechts voor een deel via psychotherapie. Het immuunsysteem als biologische factor zou hierbij in de toekomst een aanvullende rol kunnen spelen. Hier wordt momenteel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.

Maak van beperkingen mogelijkheden – K. Stuyf, Mind Work Productions

Stuyf liet de deelnemers kennismaken met de kracht van de psyche. De bezoekers werden meegenomen door een ervaringsdeskundige die de bezoekers op een spannende, ludieke maar ook confronterende manier een kijkje gaf in zijn wereld. Met de thema’s acceptatie, kwetsbaarheid, durven doen en positiviteit werden de deelnemers in beweging gebracht, waardoor men ongemerkt tot nieuwe inzichten kwam. Niet langer tastten zij in het duister. De wijze les die werd meegegeven was: “Leer te denken vanuit de mogelijkheden en grijp de kansen aan die zich daarin voordoen!”

De Supportbeurs

Een vierdaags evenement in twee hallen van de Utrechtse Jaarbeurs, voor mensen die een fysieke beperking hebben, hun omgeving en/of zij die er beroepshalve mee te maken hebben. Overweldigend om te zien hoeveel er technisch en praktisch mogelijk is.

Een kleine greep uit het aanbod: aangepaste keukens, badkamers diverse soorten woonunits, vrije tijdsmogelijkheden (vakantie & sport), aangepaste fietsen en auto’s in alle soorten en maten. Hulpmiddelen voor thuis en op het werk. Teveel om op te noemen. Men kon zelf verschillende mogelijkheden ter plekke uittesten.

Reacties van deelnemers aan het Raasveldcongres

“Geweldig hoeveel mogelijkheden er zijn voor mensen met een beperking”

“Heftig en confronterend om als gezond mens, tussen zoveel mensen met fysieke beperking te lopen”

“Een hele wereld op zich”

“Ik ga een van m’n cliënten hierop attenderen”

“Bijzonder om te zien, maar het staat ook wel ver van me af”

9e PIV Letselplaza – een sfeertekening

’s Middags vond op dezelfde locatie de 9e PIV Letselplaza plaats. Op de letselplaza kunnen verzekeraars en belangenbehartigers elkaar op informele wijze ontmoeten en eventueel concrete zaken bespreken. De letselplaza kent een aantal enthousiaste en trouwe bezoekers. Op 10 mei waren er zelfs ongeveer honderd. Het contact loopt immers (bijna) altijd soepeler als je weet wie je voor je hebt. Sommigen maakten van de gelegenheid gebruik om in een rustig hoekje dossiers te bespreken. De dossierbesprekingen verliepen voorspoedig en na gedane zaken kon men de middag afsluiten met een glaasje. Naast belangenbehartigers en medewerkers bij verzekeraars waren deze keer ook vertegenwoordigers van slachtofferorganisaties van de partij.

Voor degenen die geen dossiers te bespreken hadden was er volop gelegenheid om in een ontspannen sfeer met elkaar over andere dingen te spreken. De laatste ontwikkelingen in de letselschadewereld werden uitgewisseld. Daarnaast vertelde Eva Deen – juriste bij De Letselschade Raad (DLR) – over haar werkzaamheden bij het Bemiddelingsloket. Er is duidelijk een toename van het aantal klachten bij het Bemiddelingsloket. In 2011 zijn 466 nieuwe zaken in behandeling genomen; in 2010 waren dit er nog 300. De aard van de klachten is divers, vertelde zij. Soms bellen slachtoffers naar DLR om te vragen of een aanbod van de verzekeraar reëel is, soms horen slachtoffers maar niets van de verzekeraar of de belangenbehartiger. De acties die het Bemiddelingsloket onderneemt zijn eveneens divers. Het bemiddelingsloket beperkt zich tot het kijken naar het proces van de letselschaderegeling; men geeft geen oordeel over de hoogte van de schadevergoeding. In een aantal gevallen kunnen zij een slachtoffer gerust stellen, door te zeggen dat een bepaalde handelswijze van de verzekeraar ‘normaal’ is. Soms zijn slachtoffers op zoek naar een belangenbehartiger en kan het loket hen doorverwijzen. Soms gaat het over zaken die in een impasse zijn geraakt en helpt het al als het bemiddelingsloket beide partijen weer met elkaar in contact brengt.

Maar volgens Deen gaat hun bemoeienis soms veel verder. Veel klachten gaan over een klein aantal discutabele belangenbehartigers. Wanneer het gaat om een belangenbehartiger die is aangesloten bij de Stichting Keurmerk Belangenbehartigers wordt, als contact tussen de belangenbehartiger en het loket niet tot een oplossing leidt, contact gelegd met de stichting. Lastiger wordt het als het gaat om belangenbehartigers die nergens bij zijn aangesloten. Belangenbehartiger is een vrij beroep en voor een slachtoffer is het moeilijk op een website te doorgronden of hij bij een goede terecht is gekomen. Deen gaf aan dat binnen De Letselschade Raad wordt gezocht naar mogelijkheden om de groep, die de letselschadebranche een slechte naam bezorgt, aan te pakken. Het probleem is dat het moeilijk is om deze belangenbehartigers aan te spreken. Een symposium voor slechte belangenbehartigers is er immers niet.

Aan het einde van de dag kon iedereen terugkijken op een aangename en nuttige bijeenkomst.