Rb (in k.g.): bezitter opstal aansprakelijk voor val zzp’er door dak

Rb. Rotterdam 211212

citeerwijze: www.letselschademagazine.nl/2012/rb-rotterdam-211212

VONNIS
RECHTBANK ROTTERDAM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 413845 / KG ZA l2-980
Vonnis in kort geding van 21 december 2012

in de zaak van
[BENADEELDE]
wonende te Y.,
eiser,
advocaat mr. H. de Jager te Zoetermeer,

tegen

de publiekrechtelijke rechtspersoon
ACADEMISCH ZIEKENHUIS ROTTERDAM (ERASMUS MC),
zetelend te Rotterdam,
gedaagde,
advocaat mr. J. Streefkerk te Voorburg.

Partijen zullen hierna [benadeelde]en Erasmus MC genoemd worden.

1. De procedure

1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
– de dagvaarding d.d. 7 december 2012 met 1 productie;
– de bij brief d.d. 12 december 2012 door mr. Streefkerk toegezonden producties 1 tot en met 8;
– de mondelinge behandeling d.d. 14 december 2012;
– de pleitnota van [BENADEELDE];
– de pleitnota van Erasmus MC;
– het ter zitting door mr. De Jager overgelegde proces-verbaal van Z, arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW d.d. 23 november 2012.

1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1, [benadeelde]heeft van aannemersbedrijf KTI Rijssen te Rijssen (hierna: KTI) de opdracht gekregen voor het verrichten van werkzaamheden bestaande uit het onderhoud van de bestaande koelinstallaties op het dak van één van de gebouwen die in beheer zijn van het Erasmus MC. Het onderhoud van de koelinstallaties is in handen van ServiceNed, die de onderhoudswerkzaamheden aan KTI heeft uitbesteed.

2.2 Ten tijde van het ongeval werd in opdracht van het Erasmus MC een nieuwe stoomketelinstallatie geplaatst in het ketelhuis op de 26e verdieping van het gebouw, gelegen onder het dak.
Voor het keteltechnische gedeelte van deze werkzaamheden heeft Erasmus MC HKB Ketelbouw te Venlo (hierna: HKB) gecontracteerd en voor het bouwkundige gedeelte [bouwkundige] te Barendrecht (hierna: Van [bouwkundige]). Van [bouwkundige] heeft voor de dakwerkzaamheden onderaannemer Oranjedak ingeschakeld. Voor de afvoerbuis van de te plaatsen koelinstallatie is een sparing in het betonnen dak gemaakt. Het gat was aan de bovenzijde afgedekt met bitumen stroken en vormde een verhoging van ongeveer 13 cm.

2.3 Op 11 september 2012 liep [benadeelde]met zijn opdrachtgever, de heer [K. ] van KTI, over het dak van het onderhavige gebouw. [benadeelde] is op de verhoging gaan staan en is daarbij door het gat in het dak naar beneden gevallen (hierna: het ongeval).

2.4 Ten gevolge van het ongeval heeft [benadeelde]letsel opgelopen.

2.5 Naar aanleiding van het ongeval heeft de heer G. Bakker, arbeidsinspecteur van de Inspectie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op 23 november 2012 proces-verbaal opgemaakt (hierna: het inspectierapport). Het inspectierapport vermeldt onder meer het volgende:
"(. ..)
Waarnemingen
verbalisant "(…) Het stuk dak van het gebouw EE boven het ketelhuis was bereikbaar door twee schuifdeuren. Ik zag dat deze schuifdeuren open stonden. Ik zag dat er op deze schuifdeuren geen voorziening was aangebracht waarmee deze schuifdeuren konden worden afgesloten, Ik zag op de schuifdeuren de volgende opschriften staan: "en toegang
voor onbevoegden" en "Voor betreden van het dak eerst melden via chef van de wacht’. Ik zag dat indien deze schuifdeuren open stonden deze opschiften minder goed zichtbaar waren omdat de schuifdeuren achter een stuk glas schuiven.
Ik zag op het dak links in de verre hoek, gezien vanaf de glazen schuifdeuren een ronde opening in het dak. De diameter van deze opening heb ik opgemeten en deze bedroeg ongeveer 1 meter. Ik zag dat rond deze opening een dunnen metalen opstand was aangebracht. Ik zag dat rondom deze opening de dakbedekking was aangebracht. De hoogte van de metalen opstand heb ik opgemeten en deze bedroeg ongeveer 13 cm. (…)

Bevindingen
Uit onderzoek en uit verklaringen is mij het volgende gebleken.

In opdracht van het Erasmus MC werden door twee aannemers, J.P. van [bouwkundige] en HKB Ketelbouw B.V. (in de rapportage verder HKB genoemd) werkzaamheden verricht ten behoeve van het vervangen van de ketels van het ketelhuis op de 26e etage van het gebouw EE,
J.P. van [bouwkundige] en zijn onderaannemers moesten o.a. de betreffende daksparing (opening in het dak) maken, dak voorzien van dakbedekkingsmateríaal, egaliseren betonnen vloer ketelhuis en verder alle bouwkundige werkzaamheden.
HKB en zijn onderaannemers moesten o.a. de oude ketels demonteren en verwijderen en de nieuwe ketels plaatsen en bedrijfsklaar opleveren. JP. van [bouwkundige] en zijn onderaannemers hadden op 20 juni 20l2 de sparing in het dak gemaakt. Het dak was van beton. Ter beveiliging van het doorvallen door deze sparing en voor het opvangen van het beton wat weggehaald moest worden om deze sparing te maken, was in het ketelhuis, vlak onder het plafond door J.P. van [bouwkundige] een draagkrachtige houten vloer gemaakt. Deze vloer bestond uit houten balken en underlayment platen. Het bedrijf Oranjedak, onderaannemers van J.P. van [bouwkundige], heeft vervolgens het dak rondom de sparing waterdicht gemaakt. De dakdekker de heer A. verklaart dat hij de betreffende sparing heeft afgedekt met een harde isolatieplaat met daarover een stuk dekbedekking met daarover heen een oranje zeil die rondom de sparing werd vastgelegd met betonnen stenen.

De heren B en C verklaren beiden dat de bovenzijde van de sparing was afgedekt met blauw zeil. (…) a het ongeval lag de heer [benadeelde]op stroken dakbedekkingsmateriaal en op een betonnen tegel. Een oranje of blauw zeil is niet aangetroffen.
Op l0 september 2012 eind van de middag hebben de heren D. en E. beide werknemers van HKB, de houten vloer onder de betreffende sparing weggehaald. Dit deden zij omdat deze houtenvloer in de weg zat voor het metalen luchtkanaal dat geplaatst moest worden en door de sparing geleid moest worden. Dit luchtkanaal zou dinsdag 11 september 2012 geplaatst gaan worden, Beide heren hebben toen niet gekeken op welke wijze de sparing aan de bovenzijde (op het dak) was afgeschermd. Zij zagen beiden toen zij in het ketelhuis de houten vloer weghaalden, dat de sparing in het dak donker was. Er kwam geen licht doorheen.
Op 11 september 2011 gingen 4 werknemers van ServiceNed in opdracht van Erasmus MC onderhoudswerkzaamheden uitvoeren aan de koelinstallaties en airconditioning van gebouw EE. Deze werkzaamheden hadden niets te maken met de werkzaamheden van J.P. van [bouwkundige] of HKB. Drie van deze vier werknemers gingen naar het dak van het gebouw EE omdat daar airco’s stonden. Het betrof de heren F,G en [BENADEELDE]. De F. wist de weg en wees de heren [benadeelde]en G. de locaties aan waar werkzaamheden moesten worden uitgevoerd. Via de trap en openstaande schuifdeuren kwamen de drie heren op het dak. Op het dak was op geen enkele wijze (afzetting, markering of iets dergelijks) aangegeven dat een sparing/opening in het dak aanwezig was.
Op enig moment ís de heer [benadeelde]op het dak op een verhoging (geschat rond de 20 cm) gaan staan. Hij heeft hier heel even, 1 tot 2 seconden, opgestaan en is toen door het dak gezakt en 6 meter lager op het metalen bordes in het ketelhuis terecht gekomen.
De heren F.,G. en [benadeelde]verklaren alle drie dat deze verhoging was afgedekt met hetzelfde dakbedekkingsmateriaal als wat op het dak lag en dat deze verhoging er voor het oog stevig genoeg uitzag om op te gaan staan. Wat er precies op de daksparing heeft gelegen ten tijde van het ongeval is niet geheel duidelijk geworden. Gebleken is dat de afdekking niet draagkrachtig genoeg was om iemand te dragen,

Erasmus MC heeft voor de werkzaamheden van ServiceNed, preventief onderhoud koelinstallaties, en HKB, Stoomketelinstallatie EE-26, een werkvergunning opgesteld. In deze werkvergunning staat niets over de daksparing gemeld.

Erasmus MC heeft voor de werkzaamheden in het ketelhuis en op het dak van het ketelhuis geen partij aangewezen die gezien kan worden als uitvoerende partij zoals bedoeld in het arbeidsomstandighedenbesluit, HKB en J.P. van [bouwkundige] zijn nevenaannemers en moesten er zelf voor zorgen dat hun werknemers en onderaannemers veilig konden werken. (. .. )

Tussen HKB en J.P. van [bouwkundige] is geen overleg geweest over de wijze waarop de daksparing tijdens de hele bouwfase afgeschermd had moeten wezen om het valgevaar door deze sparing te beheersen. (…)"

3. Het geschil

3. 1. [benadeelde]vordert – samengevat – veroordeling van Erasmus MC tot betaling van € 15.000,- als voorschot op volledige schadevergoeding, vermeerderd met kosten.

3.2. Erasmus MC voert verweer.

3.3. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang nader ingegaan.

4. De beoordeling

4.1. Ter onderbouwing van het gestelde spoedeisend belang heeft [benadeelde]gesteld dat hij werkzaam is als ZZP-er en sinds het ongeval 3 maanden geleden zijn inkomen geheel is wegvallen. Het spoedeisend belang is daarmee gegeven en wordt door Erasmus MC niet betwist.

4.2 Met betrekking tot een voorziening in kort geding, bestaande in veroordeling tot betaling van een geldsom, is terughoudendheid op zijn plaats. De rechter zal daarbij niet alleen hebben te onderzoeken of het bestaan van een vordering van de eiser op de gedaagde voldoende aannemelijk is, maar ook of daarnaast sprake is van feiten en omstandigheden die
meebrengen dat uit hoofde van onverwijlde spoed een onmiddellijke voorziening is vereist, terwijl de rechter in de afweging van de belangen van partijen mede zal hebben te betrekken de vraag naar – kort gezegd – het risico van onmogelijkheid van terugbetaling, welk risico kan bijdragen tot weigering van de voorziening.

4.3 [benadeelde]vordert € 15.000,- als voorschot op de volledige schadevergoeding ten gevolge van het hem overkomen ongeval. [benadeelde]heeft daaraan ten grondslag gelegd dat Erasmus MC in haar hoedanigheid van bezitter van het gebouwencomplex ex artikel
6:174 BW risicoaansprakelijk is omdat het pand niet voldeed aan de eisen die men in de gegeven omstandigheden aan het gebouw mocht stellen en daardoor gevaar voor personen oplevert en dat gevaar zich heeft verwezenlijkt.
[benadeelde]stelt dat sprake is van een gebrekkige opstal aangezien er in normale omstandigheden geen gat behoort te zitten in een dak en zeker geen bedekt gat. Men kan geacht worden op een plat dak te kunnen lopen om installaties op het dak te kunnen
bereiken. [benadeelde]is zich op geen enkele wijze bewust geweest van een mogelijk gat in het dak.

4.4 Erasmus MC betwist dat zij aansprakelijk is en verweert zich met de stelling dat het dak van het gebouw onderdeel vormde van een bouwterrein waarop zichtbaar werkzaamheden waren en werden verricht. In het in het kader van die werkzaamheden was noodzakelijkerwijs een sparing in het dak aangebracht met het oog op de luchtafvoer. De
26" etage moet worden beschouwd als een bouwwerk in aanbouw. In de gegeven omstandigheden is geen sprake van een gebrekkige opstal in de zin van artikel 6:174 BW.
Voorts voert Erasmus MC aan dat het weghalen van een veiligheidsplank de verantwoordelijkheid is van de aannemer en niet van de bezitter van de opstal. Erasmus MC mocht het aan de opdrachtnemers laten om te beoordelen welke veiligheidsmaatregelen getroffen moesten worden. Op Erasmus MC rustte geen coördinatieplicht. Voorts zijn de
verbouwingswerkzaamheden niet verricht ter uitoefening van het bedrijf van Erasmus MC.

4.5 De voorzieningenrechter overweegt als volgt.
Op grond van artikel 6:174 lid 1 BW is de bezitter van een opstal die niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen, en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert, aansprakelijk wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, tenzij aansprakelijkheid zou hebben ontbroken indien hij dit gevaar op het tijdstip van het ontstaan
zou hebben gekend.
Bij het antwoord op de vraag of de opstal voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen, komt het aan op de – naar objectieve maatstaven te beantwoorden – vraag of de opstal, gelet op het te verwachten gebruik of de bestemming daarvan, met het oog op voorkoming van gevaar voor personen en zaken deugdelijk is, waarbij ook van belang is hoe groot de kans op verwezenlijking van het gevaar is en welke onderhouds- en veiligheidsmaatregelen mogelijk en redelijkerwijs te vergen zijn.

4.6 Niet gezegd kan worden dat het onderhavige gebouw ten tijde van het ongeval voldeed aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen. Het dak leverde door de aanwezigheid van het gat, dat afgedekt was met dezelfde bitumen stroken als het gehele dak en er daarmee voor het oog stevig genoeg uitzag om op te gaan staan, als zodanig een gevaar op, dat zich daadwerkelijk heeft verwezenlijkt. Het feit dat daags voor het ongeval de aangebrachte houten vloer in het plafond was verwijderd, bracht met zich dat er vanaf dat moment een objectief ernstig gevaarzettende situatie was ontstaan waartegen onmiddellijk adequate beveiligingsmaatregelen getroffen hadden dienen te worden. Dat is nagelaten.

4.7 Uit het inspectierapport alsook uit het verhandelde ter zitting is voorshands voldoende aannemelijk geworden dat op het moment van het ongeval op het dak op geen enkele wijze, middels een afzetting of een markering of iets dergelijks, aangegeven was dat een sparing/opening in het dak aanwezig was. Erasmus MC beroept zich op de opschriften
"en toegang voor onbevoegden" en "Voor betreden van het dak eerst melden via chef van de wacht’ die op de toegangsschuifdeuren naar het dak vermeld stonden. Voor zover Erasmus MC deze stelling opwerpt om te betogen dat zij niet aansprakelijk is, moet dit worden verworpen, nu deze omstandigheid niet kan worden aangemerkt als adequate maatregel om het gevaar van het afgedekte gat in het dak te keren. Bovendien blijkt uit de bevindingen van de inspectie SZW dat indien deze schuifdeuren open stonden deze opschriften minder goed zichtbaar waren omdat de schuifdeuren achter een stuk glas schuiven.
Overigens staat tussen partijen vast dat [benadeelde]ter uitvoering van (uiteindelijk door Erasmus MC opgedragen) werkzaamheden aan de koelinstallaties die zich op het dak bevonden, bevoegd en genoodzaakt was het dak te betreden. Dat de 24e tot en met de 26e verdieping niet voor publiek toegankelijk is, zoals Erasmus MC stelt, is dan ook niet relevant.
Voorts blijkt uit de bevindingen van de inspectie SZW dat Erasmus MC voor de werkzaamheden van ServiceNed, bestaande uit preventief onderhoud aan de koelinstallaties een werkvergunning heeft opgesteld en dat daarin niets gemeld wordt over de daksparing.
Het verweer van Erasmus MC dat in de gegeven omstandigheden het dak van het gebouw onderdeel uitmaakte van een bouwterrein, waarop zichtbaar werkzaamheden waren en werden verricht kan haar evenmin baten, nu zichtbaarheid en wetenschap van de werkzaamheden aan het dak zelf vooralsnog onvoldoende zijn gebleken.

4.8 Onder deze omstandigheden behoede [BENADEELDE], lopend over het dak op zoek naar de plaats van de koelinstallaties waaraan door hem en de heer G onderhoudswerkzaamheden moesten worden verricht, zich, naar het voorlopig oordeel van de
voorzieningenrechter, niet te realiseren dat toen hij op een verhoging ging staan, deze niet sterk genoeg was om iemand te dragen.

4.9 Erasmus MC Heeft niet aangevoerd dat aansprakelijkheid op grond van artikel 6:174 BW zou hebben ontbroken indien zij dit gevaar op het tijdstip van ontstaan daarvan zou hebben gekend, zodat de conclusie moet zijn dat Erasmus MC aansprakelijk is voor de gevolgen van het ongeval dat [benadeelde]is overkomen

4.10 Het verweer van Erasmus MC dat zij op grond van artikel 6: 124 BW niet aansprakelijk is aangezien de verantwoordelijkheid voor de veiligheid volledig bij de door de onderaannemers HKB en [bouwkundige] lag en zij daar geen enkele bemoeienis mee heeft gehad, kan evenmin slagen nu in artikel 6:174 BW sprake is van een risicoaansprakelijkheid van de bezitter van de opstal en deze aansprakelijkheid niet beaseerd is op schuld of verwijtbaarheid maar op de kwaliteit van Erasmus MC als bezitter van een opstal. De eventuele aansprakelijkheid van anderen kan Erasmus MC [benadeelde]dan ook niet tegenwerpen.

4.11 Ten gevolge van het ongeval heeft [benadeelde] letsel opgelopen bestaande uit een op drie plaatsen gebroken rugwervel, grote hoofdwonden en ene open verwonding aan zijn arm. X is geopereerd aan zijn rug waarbij schroeven en plaatjes zijn aangebracht.
De verwonding aan de arm is gehecht en [benadeelde]ondervindt daaraan nog steeds zenuwpijn. [benadeelde]heeft ter zitting verklaard dat het herstel ,minimaal een jaar gaat duren en dat hij veel moet liggen.
De aard van het letsel als ook het feit dat [benadeelde]ten gevolge van dit letsel voorlopig niet kan werken, wordt door Erasmus MC niet betwist.
Gelet op de aard en ernst van het letsel acht de voorzieningenrechter voorshands aannemelijk dat de uiteindelijk vast te stellen schadevergoeding aanmerkelijk hoger uit zal komen dan de gevorderde € 15.000,-. Het restitutierisico voor Erasmus MC staat aan de toewijzing van de vordering dan ook niet in de weg.

4,12 De conclusie moet zijn dat de vordering toewijsbaar is.

4,13 Erasmus MC zal als in de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld, De kosten aan de zijde van X zullen worden begroot op:

– dagvaarding € 92,17
– griffierecht 267,00
– salarisadvocaat 816,00
Totaal € 1.175,17

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1 veroordeelt Erasmus MC om aan [benadeelde]bij wijze van voorschot te betalen een bedrag van € 15.000,- (zegge: vijftienduizend euro);

5.2 veroordeelt Erasmus MC in de kosten van de procedure, tot aan deze uitspraak aan de zijde van [benadeelde]bepaald op €,1.175,17;

5.3 verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.F.L. Geerdes,voorzieningenrechter, in aanwezigheid van van mr. S. Standaert-Dobbelaar, griffier.

Uitgesproken in het openbaar
1158/676

Met dank aan mr. Hugo de Jager, SRK-rechtsbijstand, voor het inzenden van deze uitspraak: citeerwijze: www.letselschademagazine.nl/2012/rb-rotterdam-211212