Beter genezen dan voorkomen – 20 Jaar Centramed!

Beter genezen dan voorkomen – 20 Jaar Centramed! – Beter genezen dan voorkomen …
Mevrouw mr. B.M. Stam en mr. ing. J.F.Th. Boogaard – Centramed
Op 28 oktober 2014 vierde Centramed met leden en partners in business haar vierde lustrum in Domus Medica in Utrecht.
Dagvoorzitter Marc de Hond (presentator, spreker & theatermaker) startte het symposium met het indrukwekkende verhaal van zijn medisch incident twaalf en een half jaar geleden. Wat je overkomt, heb je niet altijd in de hand. Hoe je ermee omgaat wel. Hij vertelde op indringende wijze over zijn ziekenhuisopname en de na de operatie ontstane dwarslaesie. Aan de hand van het spel Cluedo ging hij na wie nu eigenlijk verantwoordelijk was voor het ontstaan van de dwarslaesie. De strijd met de verzekeraar van het ziekenhuis had hij bij tijd en wijlen als zeer belastend ervaren, maar in een mediation kwam het plotseling in een stroomversnelling terecht en werd een oplossing gevonden. En dan sta je – jaren later – als dagvoorzitter op het Centramed congres!
Prof. dr. Siewert Lindenbergh (Erasmus Universiteit Rotterdam) schetste het juridische landschap van remedies als het tucht-, straf- en civiele recht vanuit het perspectief van de wetgever, de arts en de patiënt. Deze remedies voorzien niet altijd in de behoeften van een patiënt na een incident (erkenning, gehoord worden, preventie en regie over zijn eigen proces). Hoe kan je patiënten meer regie geven? Als het mis is gegaan, moet de verantwoordelijkheid niet uit handen van de patiënt worden genomen. Het is zaak dat de patiënt en direct betrokken zorgverlener contact houden en samen kijken wat er nodig is om het vertrouwen te herstellen en het leven van de patiënt weer op de rit te krijgen.
Prof. dr. Chris Polman (VUmc) ging in op de risico’s van risicomanagement en het belang van een veilige leer- cultuur. Zorginstellingen en zorgverleners werken voortdurend aan verbetering van de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Protocollen worden bijgehouden en nageleefd en er worden audits gehouden om te kijken of deze ook daadwerkelijk worden nageleefd. Daarbij wordt wel eens uit het oog verloren wat het beste is voor de patiënt. Minder deurbewegingen in de operatiekamer betekent weliswaar minder infectiegevaar, maar als dit de supervisor weerhoudt om de operatiekamer in te gaan, kan dit juist ten koste gaan van de kwaliteit van de behandeling. Op veiligheid mogen geen compromissen worden gesloten. In een omgeving van angst wordt niet geleerd. Straffen leidt zelden tot verbetering van gedrag. Bij strafvervolging zijn patiënten niet gebaat, vandaar "Beter voorkomen dan procederen!"
Ir. Paul Verheul (Van Oord NV) sprak over veiligheid vanuit het perspectief van de baggerwereld. "Safety is a  continuous journey with no destination". Veiligheid moet onderdeel zijn van de kernwaarden van de organisatie; niet slechts een prioriteit. Van hoog tot laag vinden bij Van Oord trainingen plaats, waarbij iedereen ideeën mag aandragen voor verbetering van de veiligheid. Daarbij is het usance dat een ieder de ander mag en kan aanspreken op ongewenst gedrag. De leden van de Raad van Bestuur worden geacht wekelijks zelf de werkvloer op te gaan: één been in de bagger en één been in het bestuur! Want, "It needs ‘sweat equity’ to become safety leader".
Schrijver en spreker Ben Tiggelaar nam ons ter afsluiting mee in de wondere wereld van (het beïnvloeden van) menselijk gedrag. Hij vroeg de aanwezigen wat zij gaan doen met de informatie die zij tijdens het symposium hadden gekregen. Want hoe kom je van kennis tot handelen? Volgens Kottler draait het uiteindelijk niet om strategie, structuur, systemen of cultuur. Kern van het veranderen is het gedrag van mensen: "Gedrag is de (ontbrekende) schakel tussen plannen en resultaten". Van belang is dat er – heldere, hoge, maar wel haalbare – doelen worden gesteld. En binnen die doelen moet je vervolgens prioriteiten stellen. Hoe realiseer je vervolgens die doelen? Welk gedrag is er nodig om de doelen verwezenlijkt te krijgen? Daarbij moet je je eerst afvragen wat gedrag precies is. Volgens Ben Tiggelaar is er pas sprake van gedrag als je iets kunt voordoen. Bij verandering is het van belang dat die mensen betrokken worden die sociaal gezag hebben en/of die als ambassadeur van de verandering kunnen optreden.
Vol inspiratie voor de komende twintig jaar zijn wij de volgende dag gewoon weer aan de slag gegaan. Om schade te verzekeren, te regelen en te voorkomen. Op mensgerichte, actieve en zorgvuldige wijze.